Radicaal Anti-Socialisme: Populisme Op Zijn Frans

In het Franse dagblad Le Monde van 18 mei 2012 houdt men zich over twee pagina’s verspreid, bezig met de vraag waar rechts gebleven is na het verliezen van de presidentsverkiezing. Ook het Franse weekblad Marianne van 19 tot 25 mei 2012 besteedt veel aandacht aan die problematiek. Hieronder verwerk ik elementen uit die publicaties.

Sarkozy is president af en daarmee is, om verschillende redenen ook zijn partij, de UMP, in gisting. Half juni zijn er parlementsverkiezingen. Het ligt voor de hand dat die partij de verkiezingen wil gebruiken om te trachten een tegenwicht te vormen tegen de socialistische regering van François Hollande. Maar hoe is in het parlement een meerderheid van radicaal antisocialisme te fabriceren? Die mogelijkheid is er wellicht door een verbinding aan te gaan met het Front National (FN) van Marine Le Pen.

Een aantal ‘olifanten’ (zo spreken ze in Frankrijk over ‘zwaargewichten’ in een politieke partij) van de ‘Union pour un Mouvement Populaire’ (UMP) en een statistisch aanzienlijk deel van het kiezerscorps lijkt daartoe bereid. Vandaar de kop boven een artikel in de genoemde aflevering van Le Monde ‘Tussen de UMP en het FN zijn de dijken gebroken’. Of dit een voorbeeld kan zijn voor Nederland vind ik ondoenlijk om te voorspellen. Maar één ding is zeker: ook al zeggen de VVD en het CDA nu dat ze nooit meer zullen pacteren met de PVV, dat zegt nog niets over wat ze dan, dat wil zeggen na de parlementsverkiezingen van 12 september, zullen doen…

Wat zien we in Frankrijk? De nederlaag van Sarkozy is niet een totale nederlaag. Want met 48,4 % van de stemmen is Sarkozy de aftredende president, die in de ogen van velen de man is die zijn beloftes niet heeft waargemaakt, aldus de observaties van de sociaalwetenschappelijke onderzoeker Gaël Brustier in Le Monde.

Het is Patrick Buisson, de raadgever en strateeg van Sarkozy, niet gelukt het reeds lang levende negatieve sentiment tegen de vertrokken president, in zijn tegendeel te doen keren. Wie is die Buisson?

Het weekblad Marianne portretteert deze man in twee pagina’s en de opening van het stuk leert al voldoende. “Patrick Buisson? Ik zou hem graag hebben gehad als raadgever, maar ik ben niet rijk genoeg!”, erkent Jean-Marie Le Pen schalks op een dag. Vol lof voegt hij er aan toe dat deze: “intellectueel van het nationaal rechts diep in zijn hart vermoedelijk meer mijn ideeën deelt dan die van Sarkozy’.

De strategie van de ultra rechtse Buisson was het te doen om een ‘historisch blok’ te creëren van een radicaal antisocialisme. En nu, na het verlies van Sarkozy, laait de discussie daarover weer op binnen de UMP. De afgelopen weken zijn Frans rechts en extreem rechts er nog harder aan gaan trekken om een dergelijk blok te ‘bouwen’, zeker nu door toedoen van Marine Le Pen de FN meer en meer als een gewone parlementaire politieke partij geaccepteerd raakt.

De toenadering UMP / FN heeft als electoraal doel om op beslissende momenten in het verkiezingsproces te zorgen, dat een kandidaat van een van de beide partijen ten koste van een kandidaat van een socialistische partij (zoals de PS van Hollande) de meerderheid van stemmen op zich weet te brengen.

Rode man

Het is duidelijk dat die samenwerking geen gedetailleerd ideologische discussie behoeft. Er wordt namelijk op gehamerd dat populistisch goed liggende onderwerpen op de politieke agenda blijven staan: de (Franse) identiteit, ‘het nationale eerst’, immigratie. De slogan van de UMP ‘Samen, Kies Frankrijk’ sluit een groot deel van het FN programma in, inclusief het anti-Europa sentiment, het opgeven van de euro en de terugkeer van de Franse franc… Graag geen discussie dus over de werkelijke problemen van mensen (huisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, publieke dienstverlening…).

Als mensen geloven dat ‘immigratie’ de trigger is van hun dagelijkse zorgen, dan zullen zij voor het (extreem) rechtse blok kiezen en daarmee (onbedoeld) tegen hun belangen. De populistische elementen verleiden mensen hun stem te geven aan een radicaal antisocialisme. Dit alles verpakt in nieuwe sleutelwoorden bij de UMP zoals ‘grens’, ‘eigen land’, ‘trots’ (hé, van wie ken ik dat woord in Nederland?). Alles wordt opgezet om de tegenstander (de socialisten) in de hoek te krijgen van een ‘Anti-Frans’. Op die wijze ‘instrumentaliseert’ de UMP populistische thema’s als immigratie en veiligheid om aldus aan te sluiten bij de ‘dynamiek van het FN’.

Zijn de overwegingen op grond waarvan wordt gemeend dat de dijken tussen de UMP en het FN zijn gebroken, uit de lucht gegrepen? Representatieve steekproeven leren dat de meerderheid van de UMP sympathisanten op lokaal niveau een alliantie met het FN voorstaan (54% volgens het IFOP). Het is 77% van de FN sympathisanten die hetzelfde wenst.

In die percentages zit een aanzienlijk deel van mensen dat niets bij rechts te zoeken heeft vanwege tegengestelde sociaaleconomische belangen (36% blijkt arbeiders). Maar dat is door links kennelijk moeilijker uit te leggen, dan het voor rechts is om deze mensen voor zich te winnen: hun voorstellen zijn eenvoudiger, harder en in staat om de massa’s te behagen – zelfs dus die van een aanzienlijk deel van links, aldus de Italiaanse filosoof Raffaelle Simone in Le Monde. Simone is ook de man van het boek over ‘het zachte monster’ waarover ik al eerder rapporteerde (zie elders op deze site; klik HIER).

Hij wijst in Le Monde op het populisme dat, met mediatieke ondersteuning, wordt bedreven om bij te dragen aan het versterken van de bedoelde voorstellen. Achter deze voorstellen die een verdere verrechtsing bevorderen, gaan gigantische financiële belangen schuil. De UMP is niet voor niets de partij van de rijken. Daarvoor moet reclame worden gemaakt, die een mediatisatie tot in het extreme nodig maakt: het leven moet gereduceerd worden tot fun. Dat legt de sluier over de werkelijke bedoelingen van het radicaal antisocialisme.

Thom Holterman

[Beeldmateriaal van de Rotterdamse dichter en illustrator Manuel Kneepkens]

Advertentie