Feminisme, Abortus, Migratie: De Verweten Vrijheid

‘Blijf van mijn lijf. Dat wil zeggen, dit lijf is niet van jou. Bovendien is het aan mij om te beslissen. Wie het binnenkomt, verlaat, aanraakt. Of ik een zwangerschap wil onderbreken, het is mijn keuze. In Frankrijk klonk die leuze veertig jaar geleden als subversief. Het was het individu tegen het gezag. De vader, de echtgenoot, de burgemeester, de rechter, de politieagent, de dokter, de priester, de paus…kortom het patriarchaat. Dat was voordat wij wonnen’.

Dat de redactie van het Franse driemaandelijkse tijdschrift Vacarme deze tekst als opening koos, heeft zijn reden. Conservatief Spanje is bezig de klok terug te draaien. En dan spreken we niet over zomer- of wintertijd. Neen dan gaat het over de abortusproblematiek.

Vrijwillige onderbreking zwangerschap (VOZ)

Het openingsartikel gaat er over. ‘De VOZ is een recht’ is het getiteld, met als ondertitel ‘Veertig jaar terug in twee beelden’. Daarop sluit aan een eveneens in dit nummer opgenomen interview met een arts, Joëlle Brunerie-Kaufmann. Als jonge arts verdedigde zij het recht op abortus. Dat was beginjaren 1970. Zij vertelt erover. Wat mij altijd weer verbaast, is de wijze waarop een simpele methode van werken wordt herkend (dit geldt dus ook buiten het artsenberoep) en hoe die op een soort ondergrondse wijze technisch gestalte moet krijgen. Waarover gaat het?

Joëlle ontmoet een journaliste in 1972 die in India een abortus heeft ondergaan (toen nog illegaal). Zij vertelt hoe die man dat deed en welk soort instrumentarium hij gebruikte. Men heeft deze man naar Parijs laten komen om die praktijk van hem te leren. Daarvoor moest wel het geëigende medische gereedschap in elkaar worden geknutseld, want dat was niet in het ziekenhuis voorhanden. Dus spullen gekocht in het grote warenhuis in het centrum van Parijs (BHV). Arbeiders van de Franse horlogemakerij Lip (ja, dezelfde fabriek waar in de jaren 1970 een hevige sociale strijd woedde) hebben vervolgens van die spullen en een fietspomp – die ze andersom lieten werken (zuigen in plaats van pompen) – een abortusinstrument gemaakt. Zoals ik begrijp is daarmee de ‘methode Karman’ geboren.

De strijd gaat overigens voort. Zo komen in het vraaggesprek ook de acties van de beweging Women om Waves ter sprake.

Vakbond voor seksuele arbeid (Strass)

In de sfeer van het opeisen van rechten wordt er ook een vraaggesprek gehouden met de algemeen secretaris van Strass. Het gaat met name over de strafbaarstelling van de klanten van prostituees. Zij verwijt degenen die prostitutie willen afschaffen niet ver genoeg te gaan. Wat volgens haar afgeschaft moet worden is uitbuiting. Maar dan blijkt toch in eens de schijnheiligheid. Want in dat geval spreekt men ook over alle arbeiders, lijkt zij te zeggen – en terecht. De schijnheiligheid is toch al groot onder de tegenstanders. Die zijn tegen echtscheiding, tegen samenlevingscontracten, tegen het huwelijk voor allen, tegen abortus. Het is dus elke keer de vrijheid van anderen waarover ze het hebben.

Het verlies van de mogelijkheid om over dat alles te kunnen heersen, schijnt ze van streek te brengen. Waarvoor zijn ze bang vraagt ook Joëlle zich af? Het zal zijn dat zij steeds iets voelen te verliezen bij elke keer dat anderen iets aan vrijheid winnen.

Frontex

In het geval van de migratieproblematiek ligt het nog scherper. Alles wordt uit de kast gehaald om te voorkomen dat anderen ook maar aan vrijheid zouden kunnen snuiven. Het artikel daarover haakt aan bij wat er in oktober 2013 in zee, bij de kust van het Italiaanse eiland Lampedusa plaatsvond. Tweemaal was het raak met een boot vluchtelingen. Eerst verdronken er 366 van hen en daarna nog eens 268. Het was dan wel buiten de Europese grenzen, maar waakt daarlangs niet Frontex?

Frontex is een Europees ‘agentschap’, opgericht in 2004, en waaraan door de Raad van Europa de coördinatie is opgedragen om de Europese grenzen te bewaken. Daarvoor is ze op zee en in de lucht actief om clandestiene binnenkomst in Europa tegen te gaan. Het bouwt dus mee aan ‘Fort Europa’. Het gaat om 42 000 km kustlijn, 9000 km landsgrenzen en 300 internationale luchthavens. Het mag een cent kosten.

Bij de oprichting in 2004 ging het nog om 6, 5 miljoen euro wat is opgelopen tot 86 miljoen. Met wat leuke dingetjes erbij op informatietechnologisch vlak en drones gaat het budget vanaf 2014 tot 2020 omhoog tot 224 miljoen euro. Daar kan je nog wel eens wat vluchtelingen voor laten verdrinken. ‘Dood ter voorbeeldstelling’ heette het tijdens de eerste wereldoorlog, als er weer eens een soldaat door het eigen leger werd gefusilleerd omdat de betreffende soldaat de frontopdracht niet meer aan kon… Hoe kom ik erbij?

 Omslag van het Italiaanse L’Espresso van 14 november 2013:

‘Men heeft hen laten sterven’.

Lees het verhaal in Vacarme, waar enkele telefoongesprekken waarin om hulp wordt gevraagd, worden weer gegeven. De mensen waren tot 100 kilometer Lampedusa genaderd. Toch moesten ze zich maar vervoegen bij de kustwacht van Malta, 230 kilometer van de plaats van onheil vandaan. Waarna je kon wachten op de verdrinkingsdood van enkele honderden mensen. Een geschiedenis too sick!

En verder in dit nummer?

Men vindt er de bespreking van een documentaire over een Amerikaan in de dodencel. De bekende Duitse regisseur Werner Herzog (ondermeer van een film als Fitzcarraldo met Klaus Kinski) maakte deze documentaire, getiteld Into the Abyss. De bedoelde Amerikaan heeft om een belachelijk motief enkele mensen extreem gewelddadig vermoord. Hij wordt ook geëxecuteerd (dodelijke injectie). Eveneens een geschiedenis too sick.

Andersoortige verhalen zijn er gelukkig ook, zoals een die over de carrière als danser bij de Opera van Parijs gaat. Het blijkt al net als met voetballers en andere topsporters te gaan. Op enig moment ben je te oud. Voor de Parijse opera ligt de lat bij 42 jaar. Een gesprek daarover met de danser Nicolas Le Riche.

Verder komen nog onderwerpen aan de orde als acupunctuur, de Mars voor gelijkheid en tegen racisme door Parijs (over de actualiteit van deze mars uit 1983!) en Napoleon aan de Zwarte Zee. Het grote interview wordt dit keer afgenomen met de Franse taalfilosofe Barbara Cassin.

Elke taal heeft zoveel ‘eigens’ dat elke vertaling verraad aan de oorspronkelijke taal oplevert. En globish (afgeleid van global en English) is een vijand voor haar. Het is een format voor uitdrukkingsloos formuleren. Elk wetenschappelijk vertoog lijkt daarom op het andere…Maar wiens zorg zal dat zijn als de financiering maar rond is.

Thom Holterman

VACARME nummer 67, voorjaar 2014, 251 blz., prijs 12 euro.

[Beeldmateriaal afkomstig uit het bespreken nummer.]

Advertentie