Corruptie, Fraude: Verdekte Criminaliteit In Frankrijk En Nederland

De Franse onderzoeksjournalist Antoine Peillon houdt zich al jaren bezig met corruptie en fraude zaken. In een vraaggesprek met Siné Mensuel (nº 38, januari 2015) komt dit onderwerp aan de orde. In hetgeen hij stelt zijn elementen te onderkennen, waarop ook de kritische Franse criminoloog Mucchielli in zijn op deze site besproken boek wees. Met name om het ontwikkelingsschema van maffia’s als internationale organisaties dat hij beschreef en het passen van dat schema op grote, transnationale bedrijven (multinationals), vindt hier zijn voorbeelden. Zo is er is sprake van personele verwevenheden tussen het grote geld en de nationale politieke overheidsniveaus, het onderdruk zetten van elkaar (chantage) en het interveniëren in het proces van wetgeving. Delen uit het vraaggesprek met Antoine Peillon zijn in dat geval te zien als een aanvulling op die boekbespreking.

Er is geen denken aan dat dit alles aan de Nederlandse situatie ontsnapt. Daarom voeg ik na het weergegeven interview een aantal voorbeelden van ‘vaderlandse bodem’ toe. Het geheel heb ik opgedeeld. In Deel I vindt u het vraaggesprek en in Deel II de passende Nederlandse voorbeelden.

 ‘Dankzij internet…komt men niet in hun netwerk terecht…’. clic

Deel I Vraaggesprek Siné Mensuel / Antoine Peillon

Corruptie – gewone misdaad

Siné: Hoe onderscheidt zich de corruptie, waarover men zo weinig spreekt, van de gewone misdaad, waarover juist zoveel wordt gesproken?

Antoine Peillon: Corruptie doet zich verborgen, in het geheim, voor. Gewone misdaad is zichtbaar. Corruptie is een regeling, vaak een mondelinge overeenkomst, tussen personen. Wat zij verborgen houdt, maakt haar gevaarlijk voor het vertrouwen, omdat er volledig aan de wet voorbij wordt gegaan. Vervolgens is er een sociologie van de corruptie. Ze gaat alleen de elites aan of wat sociologen noemen ‘de oligarchie’.

De gewone misdaad bestrijkt het hele sociale veld. Een president-directeur van een bank, net als een arbeider, kan op een dag zijn vrouw vermoorden…

Affaires en chantage

S.: Wanneer de president van Frankrijk, François Hollande, de voorbeeldige republiek prijst, dan lijkt u hem niet te geloven…

A.P.: Hollande staat persoonlijk wat zwak; hij wordt in zijn eigen partij omgeven door personen, die misdaad tot bestanddeel van hun bestaan hebben gemaakt. Ik denk aan die hele geschiedenis met de affaire-Mnef, die een echo heeft tot in het verleden.

[Intermezzo: De affaire-Mnef is een affaire die zich in de jaren 1990 heeft afgespeeld bij de ‘Mutuelle nationale des étudiants de France’ (Mnef; studentenverzekering). Daar vond persoonlijke verrijking plaats door zich te laten betalen voor het bezetten van niet-bestaande arbeidsplaatsen en waarbij mensen van de Parti socialiste (PS) van Hollande betrokken waren.][thh]

Vervolgens hebben we kennis kunnen maken met de macht van het partijapparaat van Sarkozy, dat zich onmiddellijk met behulp van alle mogelijke middelen, alle posities op regeringsniveau is gaan bezetten. Hierbij inbegrepen de politie. Dat is actueel nog voelbaar omdat bepaalde personen die op het Élysée werken, permanent informatie aan Nicolas Sarkozy laten doorsijpelen…

S.: U bevestigt ook dat politiek naasten van Sarkozy posities binnen fiscale instituten van de overheid bezetten.

A.P.: Neem als voorbeeld een zeer dicht bij Sarkozy staande figuur als Philippe Parini, benoemd door Hollande in september 2012, als regionale directeur van openbare financiën voor Paris Îles-de-France. Ik denk dat dit niet zo maar is gebeurd. Hij is de controleur van de belastingen en de openbare financiën van de hoofdstad. Dus iemand die van de hoed en de rand weet van wat er binnen de Franse belastingen gaande is. Dat is een ongelooflijke machtspositie.

In relatie tot die benoeming gaat het gerucht dat de campagne van Hollande president, in 2012, mogelijk voordeel heeft gehad van duistere geldstromen en dat, als dit het geval is geweest, de mensen bij belastingen dat weten…en dát levert een sterk chantagemiddel op om een post te verwerven.

Strafrechtelijke bestrijding?

S.: In uw boek komt men ook de ‘grendel van Bercy’ tegen (‘verrou de Bercy’) [Bercy is de verwijzing naar het Franse Ministerie van Financiën], die de strafrechtelijke vervolging van fraudeurs beperkt.

A.P.: Ten behoeve van fiscale fraude kan een justitiële procedure niet van start gaan alvorens de ‘Commissie fiscale inbreuken’, die in de wandelgangen de ‘grendel van Bercy’ heet, daarover een beslissing heeft genomen. De samenstelling van de commissie is geheim! Dat wat ik erover te weten ben gekomen, is dat ze is samengesteld uit hoge ambtenaren waarvan bijna allen verbonden zijn met ministeriele kabinetten of politieke persoonlijkheden betreffen van het ene en het andere ‘kamp’, zelfs als die meer naar rechts neigt. Het is een bestuurlijk cel die alleen beslist of een dossier ja dan nee naar een procureur gaat.

Gemondialiseerde economie en corruptie

S.: U legt een verband tussen corruptie en de gemondialiseerde economie…

A.P.: Bedenk dat de mondialisering een voornaam middel is om financiële transacties geheel te liberaliseren. Zonder enig toezicht van welke soort ook. Zij is de versnellende factor van de corruptie. Ze heeft mogelijk gemaakt dat veel gemakkelijker dan voorheen, ongelooflijke hoeveelheden geld verduisterd konden worden en over de hele wereld heen getransporteerd richting de belastingparadijzen. En dat geld kent een exponentiële groei. Maar vooral is aan de orde geweest de groei van de elites, van een oligarchie die als fundament van haar bestaan kent: handelen zonder wet. Dit betekent dat corruptie de ideologische grondslag van de liberalisatie is van het neoliberale systeem. En het een voedt het ander. De consequentie is erg eenvoudig: hyper-rijkdom.

Waarom wordt niet de herkomst onderzocht van het geld van 85 van de grootste mondiale fortuinen, die behoren tot de helft van de rijkdom op deze aarde? Als er geen sprake is (a) van bedrog bij de verkrijging ervan door privé´personen van hetgeen de markten produceren en (b) evenmin nadrukkelijk van allerlei illegale wegen, dan is die rijkdom niet te verklaren.

 ‘Van de Kaaimaneilanden naar de Bermuda’s…Van de Bermuda’s naar Luxemburg…Van Luxemburg naar Jersey…met het geld van de corruptie is verandering permanent!’

Intimidaties

S.: Er ontbreken 150 miljard euro die binnen te halen zijn en Hollande loopt achter geld aan te rennen, maar doet daar niets aan?

A.P.: Enkele tientallen personen zijn de bron van 80 miljard euro fiscale fraude. Zij zijn voldoende machtig om te voorkomen dat de politieke macht hier ingrijpt. Ik ben er getuige van geweest.

Een socialistische volksvertegenwoordiger, Yann Galut, heeft zich geroerd rond Kerst 2012, na het lezen van mijn boek. Hij heeft een wetsvoorstel gemaakt tegen internationale financiële misdrijven en fiscale fraude. Hij heeft zijn werk opmerkelijk goed gedaan en een gedegen wetsontwerp ingediend, ondermeer leidend, bijvoorbeeld, tot opheffing van de ‘grendel van Bercy’. Dat was toen net de tijd de affaire-Cahuzac speelde en de regering het politieke belang van het voorstel zag.

[Intermezzo: J. Cahuzac, Franse onderminister van Financiën bleek geld naar Zwitserland en daarna naar Singapore te hebben gesluisd in een poging dat geld, afkomstig van fiscale fraude, wit te wassen; in maart 2013 ontsloeg Hollande hem; in april 2013 erkende Cahuzac de feiten.][thh]

Yann Galut werd rapporteur van een project dat zijn wetsvoorstel overnam. En in de zes erop volgende maanden kon men de systematische vernietiging meemaken van alle goede elementen van het voorstel, die zou kunnen leiden tot de onderdrukking van fraude door mensen van Bercy.

De projectleiding nodigde elke week volksvertegenwoordigers, belanghebbend in het voorstel, uit. De leiding van de groep socialisten paste vervolgens intimidaties toe op de collega’s die in het voorstel geloofden.

S.: Wat voor intimidaties?

A.P.: Neem aan dat je als volksvertegenwoordiger door wil gaan om deel uit te maken van de fractie, ben je dan wel echt socialist? Veronderstel hierbij dat je voor de volgende keer opnieuw kandidaat wil zijn…En dat wil je niet in gevaar brengen.

Daarnaast is er het verbale geweld dat op iemand wordt losgelaten, zonder enige vorm van beleefdheid. En daar kon Bruno Le Roux, de leider van de socialistische fractie in het parlement wat van, ongelooflijk moet dat geweest zijn. Kortom het project is zodanig gewijzigd, dat het nog tot weinig dient…

[Bron: Delen uit het vraaggesprek met Antoine Peillon in Siné Mensuel nº 38, januari 2015; uit het Frans vertaald door thh.].

 Kievietseieren zoeken?

Deel II Nederlandse voorbeelden

Intimidatie en corruptie in Nederland

Wetgeving   Denk eens terug aan de politieke heisa die losbarste rond de Zorgverzekeringswet (ingediend door een VVD minister). Een van de doelen is de inperking van vrije artsenkeuze van verzekerden. ‘Beperking’, dat lijkt niet bepaald liberaal. Die beperking is evenwel zo verpakt, dat materieel mensen met topinkomens en meervermogenden die vrijheid nog wel hebben. Zij kunnen opteren voor een dure verzekering. Dat is weer ‘liberaal’: ongelijkheid in standhouden Het wetsvoorstel sneuvelde in de Eerste Kamer (2014), toen drie PvdA senatoren niet met het voorstel akkoord gingen.

Politiek leider en fractievoorzitter PvdA, D. Samsom, ‘praat met senatoren’, heette het in de politiek spannende dagen daarna. Dat zullen aangename gesprekken geweest zijn. Maar de drie PvdA’ers konden niet onder druk gezet worden met intimidatie: zij waren sowieso niet opnieuw verkiesbaar! Exit, deze wet.

[Inmiddels heeft het partijcongres van de PvdA met de beperking ingestemd en als een echte sociaaldemocratische partij is ze daarmee ‘het kapitaal’ weer ten dienste geweest; partijcongres van 18 januari 2015].

De Wet normering topinkomens vormt een ander voorbeeld. Daarvoor zette de PvdA minister van Binnenlandse Zaken R. Plasterk zich inzet. Het betreft een wet die de salarissen van bestuurders in de (semi)publieke sector aan banden moet leggen. In de Tweede kamer ging het echter al mis. Twee VVD ministers tartten de PvdA en schoten de wet lek. Kortom, wat er aan wetgeving wordt ingevoerd en hoe de betreffende regeling er inhoudelijk uitziet, is een onderneming van (poging tot) intimidatie, koehandel, vliegen afvangen.

Corruptie   De corruptiezaak rondom oud-Eerste Kamerlid en wethouder (Roermond) Jos van Rey (VVD) blijkt – dagvaarding verspreid op 15 januari 2015 – veel omvangrijker dan gedacht…Van Rey zou zich voor bijna een ton hebben laten omkopen, meerdere bedrijven hebben bevoordeeld, vertrouwelijke gemeente-informatie gelekt en besluitvormingsprocedures beïnvloed. Staatssecretaris F. Teeven (Justitie; VVD), Tweede Kamerlid K. Straus (VVD) worden eveneens genoemd in de tenlastelegging Van Rey. Bron affaire-Van Rey: Joop.nl. en NRC.nl. Nog een voorbeeld?

Te Koop

Let dan eens op hetgeen de affaire-Ordina gaat brengen, het automatiseringsbedrijf dat overheidsopdrachten in de wacht wist te slepen door ambtenaren te verleiden met golfpartijtjes en diners (de Volkskrant 28 januari 2015). Een andere kwestie is geboren met de ziekenhuisrekeningen. Daar blijkt geen touw aan vast te knopen, mede omdat ze ondoorgrondelijk zijn. Dat op zichzelf duidt nog niet op corruptie, maar baant er wel de weg voor (de Volkskrant 24 januari 2015). Nader onderzoek moet worden afgewacht.

Onderzoeken naar het frauduleus handelen binnen de Braziliaanse oliegigant Petrobras heeft al bloot gelegd hoe voor miljarden dollars door middel van fraude en corruptie is witgewassen. Nu zal u zeggen: dat is een buitenlands voorbeeld. Maar wacht even. Een van de deelnemers binnen dat maffiose spel is het Nederlandse SBM Offshore (een bedrijf dat zich bezighoudt met installaties ten behoeve olie en gas opslag). Dit bedrijf is het eerste dat, in november 2014, heeft toegegeven smeergeld aan Petrobras te hebben betaald in ruil voor contracten voor levering van platforms. Uit het paginagrote artikel in het Franse dagblad Le Monde van 30 januari 2015 (‘Petrobras, le scandale qui éclabousse le Brésil’) blijkt dat het om vele miljoenen dollar gaat…

Desinformatie  Welk soort berichten worden verspreid ten behoeve van welk financieel en politiek gewin? VVD-Kamerlid R. Leegte onthult daaromtrent de Groningse gastactiek aan de telefoon in de trein.

Intimidatie  Valt men eenmaal in handen van durfkapitalisten dan wordt drukzetten en eenzijdig handelen de vorm van opereren. Je krijgt een eenzijdige beslissing als voldongen feit voorgehouden: doen of we breken je af. Voor een dergelijk feit werden de werknemers en huisbazen door de V&D bestuurders gesteld (de Volkskrant van 26 januari 2015; zie ook ‘Kunnen barbaren worden gestopt?’ van Peter de Waard in de Volkskrant van 28 januari 2015).

Thom Holterman

[Beeldmateriaal overgenomen uit Siné Mensuel nº 38, januari 2015; Te Koop overgenomen uit Le Monde libertaire nº 1763, 29 januari – 4 februari 2015.]

Aantekening

Over corruptie op de site Joop.nl en in de NRC, klik HIER en HIER. Voor de tactiek om de Groningers om de tuin te leiden, klik HIER.

Advertentie