Art Brut, Outsider Art. Wiens Intellectuele Eigendom?

In twee voorgaande stukken over ‘Art’ ging het eerste over ‘Street Art’ in relatie tot het werk van de beeldend kunstenaar Bouke Ylstra en het tweede over ‘Art politique’, in de vorm van cartoons (in Siné Mensuel). Dit keer is aan de orde de Art Brut, ook wel de Outsider Art of de buitenstaanderkunst geheten. Aan een artikel in het Franse satirische weekblad Charlie Hebdo ontleen ik daarover het volgende.

Jij

Het vervallen paviljoen

In het oude psychiatrisch ziekenhuis ‘Maison-Blanche’ (omgeving Parijs) werd in 1983 een paviljoen geopend als een andere vorm van psychiatrische geneeskunde: therapie door middel van vrije creatie. Het gesticht is inmiddels 10 jaar geleden gesloten. Het kent veel graffiti van patiënten, met name het paviljoen van 1000 m² waar zo’n 2000 patiënten in de loop van 20 jaar hebben verbleven.

Heden bestaat er een belangenconflict. Het paviljoen van de vrije creatie, ook wel het atelier ‘Non Faire’ genoemd, is aan sloop toe (er moet nieuwbouw verrijzen). En daarmee zal ook een deel van het werk dat er vervaardigd is, vernietigd worden. De mensen die er verbleven en werkten gaan niet akkoord met de aanstaande vernietiging noch de groep mensen die zich met de verdediging van dit unieke project bezighouden onder de naam Atelier du Non Faire.

Het wil namelijk dat, na de sluiting van de inrichting (tien jaar geleden), het paviljoen officieus geopend is gebleven, zodat een aantal mensen hun werk konden voortzetten…

Intellectuele eigendom?

Het gaat dus om vrij werk van patiënten (omvattend een geschat aantal van 8000 werken, die aanwezig zijn in doeken, naast wandschilderingen en graffiti – te zien op de korte documentaire op de site van Atelier du Non Faire –. Schrijf het maar, wordt tegen de journalist van Charlie Hebdo gezegd: ‘Ik ben gek’; – maar niet achterlijk. Dus wordt ook de vraag opgeworpen dat, als het tot slopen komt van het paviljoen, of dan niet eerst de kwestie van de intellectuele eigendom van het werk op de muren geregeld moet worden? De kwestie loopt nog… [ThH]

CHARLIE HEBDO nr. 1211, 7 oktober 2015, 16 blz., prijs 3 euro.

[Beeldmateriaal ontleend aan het besproken nummer van Charlie Hebdo.]

Aanvulling:

Een jaar geleden bracht ook Siné Mensuel het onderwerp Art Brut ander de aandacht, gezien vanuit een andere psychiatrisch ziekenhuis; klik HIER.

In Hengelo is net de Art Brut Biënnale achter de rug; klik HIER.

Advertentie