Dossier ‘Revolutie Maken’. Enkele Obstakels Op De Weg Van De Utopie

Waarschuwing: hier wordt niet gedaan alsof er zomaar een revolutie is te construeren noch wordt er het idee van de ‘Grand Soir’ aangehangen. Jammer misschien voor revolutionaire heethoofden, maar de verschillende auteurs over dit onderwerp in het nieuwe nummer van het Franse anarchistische maandblad Le Monde libertaire (nr. 1779, 2016) (LMl) gaan beraden te werk. Aan de ene kant is er de strijd tegen de marktmacht van de neoliberale schurken zonder grenzen en hun politieke handlangers van rechts tot links. Aan de andere kant is er de bevolking die zich meer en meer belazerd voelt door deze macht, waardoor gevoelens van opstand toenemen. Een mogelijk uitbarsting van opgekropte woede is echter nog geen revolutie.

Een revolutionair elan kent een doel waarop dat elan zich heeft te richten, te weten de concrete utopie. In feite zullen, reeds voordat er sprake is van revolutie, door allerlei herkenbare activiteiten en het verspreiden van ideeën, elementen van die concrete utopie de revolutie moeten prefigureren. Het minimale vereiste van consequent anarchisme is zich te beraden op de te volgen weg die niet mag afwijken van het beoogde doel. Die weg kent de nodige obstakels…

Revolutie zonder leiders

‘Bereidt Nuit Debout de revolutie voor?’. Zo luidt de titel van een van de artikelen uit het dossier. Het antwoord blijft open, maar het warmt wel het optimisme op, besluit de auteur. Bovendien, obstakels blijven obstakels. Gelet op deze realiteit introduceert René Berthier zijn artikel voor dit dossiers als volgt: ‘Het leidt geen enkele twijfel dat de libertaire beweging de revolutie niet in zijn eentje zal maken. Als er een grote sociale opstand plaatsvindt, dan zal zij rekening moeten houden met andere organisaties, zelfs met andere politieke projecten, ze zal compromissen maken en allianties moeten sluiten…’.

Ook bij Berthier komt de zienswijze van de prefiguratie om de hoek kijken: het dagelijks handelen van een activistische libertair zal het model van een bevrijde samenleving die hij/zij zegt te willen opbouwen, moeten weerspiegelen. Berthier bespreekt vervolgens een aantal gedachten over opstand en revolutie van enkele klassieke anarchisten, om te besluiten met het verschaffen van de trekken die de revolutie van morgen (dat wil zeggen wat libertairen ervan verwachten) zal aannemen:

• Het zal een revolutie zijn zonder leiders, want leiders zijn gemakkelijk opzij te zetten;
• Het zal een revolutie zijn waar een zeer groot deel van de bevolking in georganiseerd zal zijn en daarmee iets in handen krijgt om zelf het beheer van de maatschappij uit te oefenen.

Wel, een dergelijke revolutie vereist een voorbereiding van vele tientallen jaren en de revolutionaire beweging moet zich snel hiermee bezig gaan houden. Dit betekent dat ze niet haar krachten moet verspillen om kandidaten voor (parlementaire) verkiezingen te presenteren. Die zullen nooit gekozen worden en indien wel zullen zij in een betreffend parlement nooit iets als volksvertegenwoordigers bereiken. Ik kan daarbij verwijzen naar Domela Nieuwenhuis (1846-1919), de eerste verkozen socialist in het Nederlandse parlement (1888). Hij kwam in de drie jaar, dat hij in het parlement zat, met goede en nuttige voorstellen ten behoeve van het noodleidende deel van de toenmalige bevolking; weggehoond is hij door de rest van de parlementariërs en met de nek aangekeken door hen…

Libertaire archipel

Wie over prefiguratie spreekt, zal het ook over activiteiten moeten hebben en voorbeelden tonen. In dat geval wordt in Le Monde libertaire het stads- en eco-projekt Les Lentillères, een bevrijde wijk in Dyon besproken. Dat alles niet altijd even gemakkelijk gaat, na een geslaagde start, blijkt het LAG, Lieu AutoGéré (Plaats van zelfbeheer). Het betreft een collectief dat zich van het geweld van het kapitalisme heeft losgemaakt, in de omgeving van Pas-de-Calais. In de sfeer van het onderwijs weet in Aubervilliers het coöperatieve en polytechnische collège zich staande te houden. Maar hoe lang nog met al dat geweld om je heen van staats- ‘onderwijsvernieuwing’ (= veelal: vernieling). Voor wie in het onderwijs zit en aan verandering wil doen een leerzaam artikel. Tevens wil ik wijzen op een artikel over beeldagitatie. Daar ga ik in een afzonderlijk item op terugkomen.

Verder een ruim aanbod van culturele zaken met (hoog) libertaire relevantie en aandacht voor nieuw uitgekomen boeken. Tot slot vermeld ik nog, dat er door Le Monde libertaire een ‘Brazilië-special’ is verspreid (8 blz., prijs: vrij).

Thom Holterman

LE MONDE Libertaire, nummer 1779, 15 mei-15 juni 2016, 72 blz., prijs 5 euro.

Advertentie