Een ‘fatsoenlijke samenleving’ stoffig?

Waarom heeft de PvdA gefaald en zal de PS in Frankrijk falen? Wat Nederland aangaat, hebben zich daarover enkele politieke ‘goeroes’ uit de eigen kring en daarbuiten uitgelaten. De partij heeft een hang naar een socialisme uit het verleden, het is een stoffige boel geworden. Diezelfde critici lees ik niet over hun eigen hang naar het neoliberalisme en hoe zij de partij hebben gelegitimeerd, langs de weg van hun verhalen over de goden ‘moderniteit’ en ‘progres’, de sociale en ecologische destructie een handje te helpen. Ondersteund door de PvdA heeft die destructie een leger ‘gedeclasseerden’ en een precariaat laten ontstaan, dat niet meer weet hoe rond te komen. Wat houdt de goeroes echter vooral bezig: de PvdA kan geen bestuurderspartij meer zijn. Echter, staat socialisme niet eenvoudigweg voor de inrichting van een ‘fatsoenlijke samenleving’? En fatsoenlijk kan die niet zijn, als die tot in al zijn vezels een kapitalistische is. Kom je daar in één klap vanaf? Je zou het willen, maar ik vrees van niet. Juist vanwege die vezels. Dus moet je zorgen een idee over fundamentele omwenteling te hebben, om de richting van het handelen te bepalen, onverlet de mogelijkheid om onderwijl op onderdelen in die richting te hervormen.

Stadhuis Saint-Pierre-De-Frugie

Leefbare gemeenschap

In dat kader schoot mij een initiatief in gedachte van een Franse gewezen autohandelaar, die in 2008 burgemeester werd van een dorp in de Dordogne, Saint-Pierre-de-Frugie. Het dorp telde tegen de 400 inwoners. Gevreesd werd dat de burgemeester een karting circuit zou openen en een kleiduiven-schietbaan om de economie van het dorp te stimuleren. Hij had zijn ‘mindset’ kennelijk drastisch bijgesteld, want het tegendeel bleek het geval. De man had in zijn hoofd gezet, dat het wat verlopen dorp weer een fatsoenlijk leefbare gemeenschap moest worden. Een van de eerste daden van hem was om met het gebruik van pesticides in de publieke ruimte op te houden. Maaien moest genoeg zijn. Waar voorheen de heggen gesneuveld waren, werden weer heggen terug geplant. Een stuk land, even buiten het dorp, werd ingericht als publieke moestuin om te bewerken in de traditie van de permacultuur (inclusief aanplant van vruchtbomen enz.).

Montessorionderwijs

De oude, leegstaande school werd omgebouwd tot ecologische gîte om wandelaars te trekken voor de negen nieuwe uitgezette wandelroutes. Het gesloten café-restaurant werd opnieuw geopend omdat iemand gevonden werd, die er wel zin in had daar zijn schouders onder te zetten. Het departementale onderwijsgezag weigerde de gesloten school te heropenen. Daarop besloot het gemeentebestuur een oud-onderwijzeres te vragen een (privé) Montessorischool te runnen ten behoeve van zo’n twintig leerlingen. Inmiddels zitten er vijftien kinderen op. Het restaurant zorgt voor de middagmaaltijd op school. Ook werd de gesloten kruidenierswinkel als bio-winkel heropend. Die werkt nu samen met een vereniging van lokale agrariërs. Wat niet zelf wordt verbouwd of gemaakt, wordt geleverd door biologische winkels in Limoges of Périgueux.

De biologische kruidenierswinkel in het dorp

Stoffig?

Deze gehele manier van leven heeft in de loop van de tijd een aantal mensen verleid zich in het dorp te vestigen (in korte tijd is het inwonertal met veertig personen gegroeid). ‘De mensen komen hier voor de kwaliteit van leven, de omgeving en voor de biologische aanpak…’ aldus de kantonnier van het dorp. En ik hoor al zeggen: ‘Ja, maar dat moet je je wel kunnen veroorloven’. Over welk soort leven hebben we het dan in zo’n dorp? Fatsoenlijk leven, fatsoenlijk samenleven. Dat is socialisme (daarmee zeg ik niet dat alle dorpelingen daar socialist zijn, want dat weet ik niet; het gaat mij slechts over het soort leven). Het heeft niets stoffigs. Het is daarbij gewoon een grof schandaal dat met alle rijkdom op deze wereld, dit niet voor iedereen bereikbaar gemaakt wordt – nog niet bereikbaar gemaakt is geworden. En door achter het kapitalistische bestel te blijven staan, zal het ‘fatsoenlijk samenleven’ ook nooit voor iedereen bereikbaar worden – want markt en concurrentie redt ons, is de profetie van kapitalisten. Waarom heet dat overigens niet stoffig, als dit al van eeuwen her (Adam Smith is van 1723-1790) wordt aangeprezen?

Thom Holterman

Gegevens over Saint-Pierre-de-Frugie (Frankrijk, Dordogne) aan de site Francebleu.

Advertentie