Eetbaar Rotterdam. Stadslandbouw En Ecologische Transitie Activiteiten

                               Stadsmoestuin

Of het nu in Rotterdam, Parijs of een Frans gehucht is, de grondtoon voor het organiseren van agrarische activiteiten binnen het woon- en leefgebied van mensen is dezelfde. Die grondtoon betreft het herstel van verbindingen die verloren zijn gegaan zoals: de sociale verbindingen tussen mensen, de verbindingen van de natuurlijke groei van ons voedsel en menselijke, niet-industriële, activiteiten, de directe lijnen tussen (agrarische) producenten en consumenten. Bewust of onbewust levert dit een bijdrage aan de overgang (transitie) naar een andere organisatie voor een gezond en aangenaam leven, waarbij ecologische vereisten een primaat kennen. In de kern gaat het om de afwenteling van het kapitalistische systeem van produceren en om de inrichting van een ‘fatsoenlijke maatschappij’ op antikapitalistische basis. Wat dit soort verschijnselen aangaat, valt er veel te melden. Het stadslandbouwtijdschrift Eetbaar Rotterdam houdt zich daarmee bezig. Het wordt als webmagazine gratis verspreid.

 

Eetbaar Rotterdam

‘Het Stadslandbouwtijdschrift, zo schrijft de redactie ervan, ‘doet verslag van wat er speelt in de stadslandbouwbeweging, met Rotterdam als basis. Wat gebeurt er allemaal op het gebied van stadslandbouw? Wat dragen stadsboeren bij aan het leven in de stad? Hoe ziet de wereld eruit door de ogen van de stadsagrariër? Maar ook wat kan de ene stadsboer leren van de ander? En hoe kunnen stadsboeren hun plannen beter op elkaar aansluiten, om stadslandbouw in Rotterdam naar een hoger niveau te tillen?

In een tijd waarin stadslandbouw zo ‘hot’ is, dat zij een cliché dreigt te worden wil het Stadslandbouwtijdschrift Eetbaar Rotterdam de Rotterdamse stadslandbouwbeweging in beeld brengen zoals ze is, in al haar facetten: experimenteel, innovatief, sociaal, productief, groot- en kleinschalig, meer of minder professioneel, zoekende en altijd in ontwikkeling. Het tijdschrift is in eerste instantie gericht op Rotterdam en omgeving. Maar ook wat er elders gebeurt in Nederland en de wereld is interessant voor de Rotterdamse beweging. En wat er in Rotterdam gebeurt kan als inspiratie dienen elders.

Eetbaar Rotterdam wil duiden en inspireren. Het wil een broedplaats zijn van ideeën, plannen, visies, initiatieven en nieuwe vormen van samenwerking. Op deze manier wil het tijdschrift bijdragen aan de inhoudelijke groei van stadslandbouw in Rotterdam, maar ook de beweging van stadsboeren verbinden en het netwerk versterken. Het Stadslandbouwtijdschrift is een webmagazine, dat regelmatig wordt bijgehouden. Je kunt je inschrijven voor de nieuwsbrief met recente berichten en artikelen onder verschillende rubrieken: nieuws, achtergrond, interviews, opinie. Deze zal ongeveer drie keer per jaar verschijnen’, aldus schrijven de mensen achter dit tijdschrift. Langs die weg wordt men ook voorzien van niet alledaagse informatie, zoals die over de wonderbaarlijke Hundertwasser en zijn Scheiskultur.

Friedensreich Hundertwasser

“HOMO – HUMUS – HUMANITAS, drie woorden met dezelfde oorsprong. Humus is het echte zwarte goud.” De Oostenrijkse kunstenaar Friedensreich Hundertwasser (1928-2000) is vooral bekend van zijn organische schilderijen en van zijn bouwwerken, met organische vormen, golvende groene daken en ‘Baummieters‘ (bomen als medebewoners). Wat minder bekend is dat hij de voedselkringloop en de rol van het composttoilet daarin zo belangrijk vond, dat hij in 1979 een manifest schreef: “Scheiskultur. Die Heilige Scheisse”.

De bovenstaande informatie is afkomstig uit het artikel van Paul de Graaf in Eetbaar Rotterdam, getiteld ‘De heilige shit. Composteren volgens Hundertwasser’ (juni 2016). Een interessante bijdrage en er zijn daarvan natuurlijk nog meerdere op de site van Eetbaar Rotterdam te vinden. Als het om voorbeelden gaat, voeg ik er zelf nog wat aan.

Franse dorpen

Wat elders in de wereld gebeurt, is ook interessant voor Eetbaar Rotterdam lazen we zojuist. Daarom wijs ik hier op enkele voorbeelden die ikzelf tegenkwam om daarmee een verbinding te leggen. Zoals opgemerkt ontwikkelt zich over de hele wereld de aandacht voor anders leven en anders omgaan met wat ons omringt. In een Frans dorp zou, als het aan de burgemeester lag, het bestaande maatschappelijke gebeuren echter worden gecontinueerd. Zo wilde de burgemeester van Saillans (Drôme; 1000 inwoners) het plaatsje verkopen aan de supermarktketen Casino. Via de lokale verkiezingen in 2013 is de burgemeester evenwel weggejaagd en hebben de inwoners er een vorm van directe democratie ingesteld. Langs die weg raakte het onder meer mogelijk aansluiting te zoeken met wat er op het vlak van de agro-ecologie in het departement de Drôme gebeurt, waar statistisch gezien veel aandacht is voor alternatief handelen.

Het gaat om het creëren van een fatsoenlijke samenleving. Daartoe nam in dit geval de nieuwgekozen burgemeester in een ander dorp het initiatief (een dorp in de Dordogne, Saint-Pierre-de Frugie; 400 inwoners). Er was geen school meer en tegen de zin van hoger gezag in is er toch een Montessorischool(tje) opgericht. De gesloten kruidenierswinkel is als bio-winkel geopend. In de publieke ruimte is het gebruik van pesticides afgeschaft… Aan een heel andere kant van Frankrijk, aan de grens met Duitsland, is een heel dorp, Ungersheim, in transitie geraakt. Het artikel erover leert dat dit Franse antikapitalistische dorp 100% autonoom is, alles inbegrepen!

                                                 Kruiden-cursus

Metropolen

Vervolgens verlaten we het platteland van Frankrijk om neer te strijken in een stad van een omvangrijker afmeting dan Rotterdam, te weten Parijs. Het Franse dagblad Le Monde van 14 april 2017 wijdt een pagina aan onder andere: bio-microtuintjes op braakliggende grond bij industrieterreinen, bijenkorven op de daken, ‘verticale groentetuinen’. Van Parijs tot New York, de grote steden, net als Rotterdam, bevorderen binnenstedelijke agrarische activiteiten. Is het de sleutel voor de ecologische transitie of hebben we het over een zoete droom van een stedeling?

Le Monde laat over deze kwestie een aantal vroege initiatiefnemers aan het woord evenals een enkele wetenschapper. Yohan Hubert, de oprichter van ‘Sous les fraises’ (Onder de aardbeien) ontwikkelt ecologisch tuinieren op daken in Parijs. Hij weet ook wel, zegt hij, dat de stadstuinbouw niet de enige manier kan zijn om voedsel te leveren. ‘Ons doel is meer mee te helpen het bio-klimaat van de stad te regelen en om deel te nemen aan projecten om water en afval te behandelen (hergebruik), om het idee van de biodiversiteit te verbreiden’.

Het Parijse stadhuis is ook actief op dit vlak. In 2015 lanceerde het de beplantingsvergunning, om voor eenieder de weg vrije te maken zijn of haar eigen hoekje ‘groen’ te maken in de publieke ruimte. Er is in 2016 zelfs een concours gehouden onder de titel ‘Pariscultures’. Maar er is meer nodig.

                                                              Stadsmoestuin

Roland Vidal, Frans milieudeskundig onderzoeker, herinnert aan het 18^de eeuwse Parijse systeem van moesgronden voor de tuinbouw en groententeelt ten behoeve van de hele Parijse bevolking. Een dergelijke autonomie is nu utopie. Je zou daar één miljoen hectaren grond voor nodig hebben, aldus Vidal. Geen enkele stad is het gegeven zelfvoorzienend te zijn. Daarvoor zou het agrarische buitengebied intact moeten blijven en het verkeersnet herzien. Een ander vult aan dat de band opnieuw moet worden gedefinieerd, hersteld en aangehaald tussen stedelijke en agrarische bevolking, tussen producenten en consumenten, tussen stad en vruchtbare gronden. In Le Monde vindt men daarover ook een vraaggesprek met de Engelsman Rob Hopkins, docent permacultuur. Die begon ruim tien jaar geleden in Totnes (GB) de beweging van de transitiesteden (Transition Towns).

Deze onderwerpen en vele andere rond de kwesties die ze oproepen, komt men tegen in het webmagazine Eetbaar Rotterdam. Het belang van het initiatief ligt wat mij betreft ook in de opvoedende sfeer wat kinderen aangaat. Velen die in de grote steden opgroeien denken dat aardbeien en sla uit de supermarkt komen en melk uit een pak. Hier is sprake van een volstrekte onthechting van natuur/cultuur, waarbij ‘aarde’ geen kwestie meer is. Als dit voor iemand het geval is, zal hij of zij niet begrijpen over welke ‘verbindingen’ je het hebt, waarvan in de koptekst van dit item gewag werd gemaakt. Eetbaar Rotterdam maakt dit praktisch zichtbaar en bespreekbaar. Om een idee te krijgen hoe het eruit ziet en wat u erin aantreft, klik HIER.

Thom Holterman

[Beeldmateriaal overgenomen van de site Eetbaar Rotterdam.]

Advertentie