Het Mirakel En De Revolutie

Theo Keltjens heeft in de vorm van een vertelling getiteld Leve de revolutie, Een mirakelspel enkele specifieke elementen of beginselen van anarchisme aanschouwelijk gemaakt. De vertelling speelt zich af rond het voor anderhalf miljoen euro gerestaureerde orgel van de Basiliek van Meerssen en rond het ontslag van de organist van de Basiliek. Daarmee hebben we op slag een bekend probleem: voor een aanzienlijk bedrag iets opknappen, maar het salaris voor anderhalve dag in de week van iemand (de organist) die het gerestaureerde in stand moet houden is geen geld meer. Iedereen kent wel een ander voorbeeld van dit type paradox waarover je je dan boos maakt. En dan willen machthebbers (private of publieke) nog hebben dat we hen volgen in hun besluitvorming. We zijn gek dat we ons dit laten gebeuren, toch?

Sociale roman

Wel, in de vertelling van Theo Keltjens laat een groepje mensen, te weten de organist, zijn vriend en nog een drietal personen het er niet bij zitten. Zij vormen samen het Vocaal Ensemble Magnificat, een koor dat gaat zingen over Leve de revolutie en Ni Dieu ni Maître. De vertelling van Theo past een beetje bij het literaire genre dat begin vorige eeuw ook in anarchistische kring werd beoefend: de sociale roman. De Fransman Jean Grave (1854-1939) heeft er mede zijn bekendheid mee verworven. Het is een onderdeel dat ik buiten mijn bespreking laat omdat ik mij op het literaire vlak onbevoegd acht. Hetzelfde geldt voor wat Theo in zijn vertelling verwerkt over muziek, zang en kooroptreden. Waar hij dit koppelt aan libertaire beginselen (over autonomie, improvisatie, samenwerking, enz.) is hij overigens uitstekend te volgen.

Dat de inspiratie die is op te doen uit koormuziek en het beoefenen van die muziekvorm vervoering kan brengen, wil ik aannemen. Maar ik ben er onbekend mee. Net toen ik de vertelling aan het lezen was, kwam ik in de Volkskrant van 12 mei 2017 een twee pagina’s tellend vraaggesprek met Eric Whitacre tegen. Nooit van gehoord, maar ik lees van hem dat je verliefd op de klank van het koor kan worden en dat koormuziek zelfs sexy te maken is. Mocht dat het geval zijn dan heeft Theo Keltjens een gouden greep gedaan om anarchistische beginselen zoals hij ze heeft geselecteerd, in zijn vertelling te verwerken. Want misschien gaan mensen dan beter begrijpen waarom het in de kern bij anarchisten draait.

In de vertelling reageert de ‘ideoloog’ van het Vocaal Ensemble Magnificat tijdens een discussie met de zaal: “Het belangrijkste is dat mensen in overleg beslissen wat er in hun naaste omgeving gedaan moet worden, niet om inkomens te genereren, maar om in noden te voorzien. En wat mij betreft vooral ook om tijd over te houden voor leuke dingen”. Waar dit koorlid zich tegen afzet is de hypnotiserende werking van de loonarbeid, die zichzelf in standhoudt en die een pikorde creëert tussen hen die belonen (maître) en hen die beloond worden (loonslaven). “Onze samenleving is gevangen in een financiële psychose. Daar moeten wij uit zien te breken”, aldus het koorlid Groenebergen, de ideoloog in de vertelling. Zo is het, toch?

Thom Holterman

KELTJENS Theo, Leve de revolutie, Een mirakelspel, geïllustreerd, uitgegeven in eigen beheer, Meerssen, 2017, 71 blz., prijs 10 euro (bij bestelling + 3,80 euro aan verzendkosten; te bestellen bij de auteur (mailen naar: theo.keltjens[at]xs4all.nl ).

 

Advertentie