Big Pharma En Het Coronavirus

De farmaceutische industrie is op zoek naar winst. Dat weten we allemaal. En daar mogen best een paar doden bij vallen, ook al is het risico daarvan uiterst gering. Zo ligt de kans na een vaccinatie met het AstraZenecavaccin ‘tussen de kans op overlijden door een aanval door een hond en kans op overlijden door bliksem in.’ Hiermee relativeert de hoogleraar virologie aan het Erasmus MC in Rotterdam, mevrouw Marion Koopmans het risico op het krijgen van een fataal bloedstolsel na vaccinatie met het voornoemde vaccin.

Die relativering zit mij dwars. Is een viroloog als zodanig ook een statisticus? Leveren hond en bliksem in deze het juiste vergelijkingsmateriaal? Uit het recente verleden kennen we mevrouw Koopmans in haar eigen vakgebied (virologie) al als zeer speculatief door het bedrijven van ‘intuïtieve calculatie’. Profiteert AstraZeneca, samen met andere bedrijven in de  Big Pharma sector, niet financieel van een vooruitlopen in het onderzoeksproces naar de betrouwbaarheid van het vaccin? Net als ik kan mevrouw Koopmans weten, dat Big Pharma niet op zorg van de mensheid uit is, maar op winst. De geruststelling van een geleerde als mevrouw Koopsmans kan dus helpen om het AstraZenecavaccin, ondanks het risico, toch maar te gebruiken. Die geruststelling formuleert zij niet in een wetenschappelijk onderbouwd artikel, neen, in een jolig en knullige ‘tweet’, die weer verspreid wordt, onder meer, door het dagblad De Telegraaf (Online). Dat heet wetenschap? En betaalt door wie?

In het Franse weekblad Politis nr. 1606 (3 juni 2020) is een kort artikel te vinden van de hand van de Franse econome en docent-onderzoeker van een van de Parijse universiteiten, Héléne Tordjman, over het geld dat omgaat in Big Pharma (Online). Ik vertaalde het om duidelijk te maken dat we niet zitten te wachten op relativeringen à la die van mevrouw Koopsmans. De enkele gerelativeerde dode die valt door de vaccinatie is voor Big Pharma de winst in geld uitgedrukt, wat je niet over de bijtende hond en blikseminslag kan zeggen. Zie hieronder het artikel van Tordjman… [ThH]

Gezondheidscrisis

De gezondheidscrisis werpt een scherp licht op de praktijken van het wereldwijde oligopolie van de farmaceutische industrie, Big Pharma. Dat wordt gedomineerd door een paar grote multinationale ondernemingen,. Deze zijn verwikkeld in een wedloop om winst te behalen ten koste van de bevolking. Aan het begin van de crisis waren er tekorten aan essentiële geneesmiddelen voor de behandeling van ernstige gevallen van Covid-19, met name anesthetica die nodig zijn voor reanimatie. De redenen voor deze tekorten zijn tweeledig. Industriële delokalisatie heeft geleid tot concentratie van de productie van werkzame bestanddelen in China en India, waardoor de gezondheidssoevereiniteit van veel landen wordt ondermijnd. Bovendien zijn geneesmiddelen waarop geen octrooi rust en die in generieke vorm kunnen worden geproduceerd, niet interessant voor de grote ondernemingen, omdat hun verkoopprijzen niet hoog genoeg zijn.

Meer structureel werkt de farmaceutische industrie volgens een bedrijfsmodel dat gebaseerd is op het zoeken naar winst. Deze opbrengsten vloeien hoofdzakelijk voort uit immateriële activa zoals octrooien, die bedrijven gedurende twintig jaar monopolierechten geven op nieuwe moleculen. Zij legitimeren deze winsten door de hoge kosten van onderzoek en ontwikkeling (O&O), maar vergeten daarbij te bedenken dat een groot deel van het onderzoek wordt gefinancierd uit overheidsmiddelen, dat wil zeggen uiteindelijk door de belastingbetaler.

Zo verklaarde de Franse farmaceut Sanofi onlangs dat de Verenigde Staten voorrang zouden krijgen bij de distributie van een vaccin tegen Covid-19 omdat de Amerikaanse regering het onderzoek naar dit vaccin met 30 miljoen dollar had gefinancierd. Sanofi heeft de afgelopen tien jaar ongeveer 150 miljoen euro per jaar ontvangen dankzij belastingtoeslagen voor onderzoek, maar de Franse bevolking krijgt geen voorrang… En bovenal betalen de belastingbetalers twee keer: door het onderzoek te financieren en door de geneesmiddelen te kopen. Dit dankzij de ‘Sociale Zekerheid’ (in Frankrijk afgekort met de ‘Secu’).

Gefinancierd kapitalisme

De farmaceutische industrie is zeer winstgevend. Zal met deze winsten het O&O worden gefinancierd dat de beroemde octrooien legitimeert? Slechts ten dele. In een studie van William Lazonick en zijn collega’s wordt geanalyseerd wat achttien grote Amerikaanse farmaceutische bedrijven tussen 2009 en 2018 met hun netto-inkomsten hebben gedaan (*).

Deze bedroegen in totaal 588 miljard dollar voor al deze ondernemingen. Zij hebben schulden gemaakt om 544 miljard dollar aan O&O te besteden en om 287 miljard dollar aan dividenden aan de aandeelhouders uit te keren en 335 miljard dollar aan aandelen terug te kopen. En dit alles om de aandelenkoers kunstmatig op te krikken en aandeelhouders tevreden te stellen.

Aangezien de beloning van de topmanagers bovendien is afgestemd op de beurskoersen van de ondernemingen, hebben zij er alle belang bij ‘de aandeelhouderswaarde te maximaliseren’ van hun ondernemingen, de mantra van het bedrijfsmanagement in een regime van gefinancierd kapitalisme. Het valt te betwijfelen of een dergelijk bedrijfsmodel verenigbaar is met de productie van een vaccin dat als een gemeenschappelijk goed wordt beschouwd.

Héléne Tordjman (vertaling uit het Frans door Thom Holterman)

(*) « Financialization of the US pharmaceutical industry », William Lazonick et al., Institute for New Economic Thinking, décembre 2019.

Advertentie