De Rol Van Vrouwen Tijdens De Parijse Commune 1871

Over de rol van vrouwen tijdens de Parijse Commune blijkt inmiddels heel wat geschreven te zijn. Hedendaagse Franse auteures laten zich daarover ook interviewen zoals Michèle Audin (Online) en Laure Godineau (Online). Verder trof ik In drie recente Franse publicaties een overvloed van informatie over dat thema. Ik vat dat hieronder samen door elk van de drie publicaties afzonderlijk in beschouwing te nemen.

Het mei-nummer van het anarchistische maandblad Le Monde libertaire (nr. 1828) besteedt voor een groot deel aandacht aan de Parijse Commune. Het doet dat onder de dossier-titel ‘1871-2021 * De Commune overal’. Daarin zijn 25 deelonderwerpen verwerkt. Naast de gebruikelijke valt het aanmerkelijke aantal op gewijd aan de ‘vrouwen van de Commune’. Enkele van hen worden individueel besproken (zoals André Léo en Herminie Cadolle), waarnaast een artikel getiteld ‘Over vrouwen als petroleuses’. Over deze vrouwen is door Édith Thomas een verhelderend boek geschreven. Van hen wordt beweerd dat zij in mei 1871 Parijs in brand wilden steken, toen de rechts-conservatieve macht zich voornam de Parijse Commune te vernietigen. In feite wil de naamgeving vooral de vrouwen diskwalificeren. Édith Thomas legt uit dat vrouwen uit de schaduw traden om zich te mobiliseren. De titel van haar boek is Les ‘Pétroleuses’(uitg. Collection Folio histoire, 2021). Ik let hier vooral op Franstalige teksten, maar weet dat er ook een Nederlandstalige brochure bestaat over het onderwerp Parijse commune, anarchisme en de rol van vrouwen (Online).

De verschillende deelonderwerpen komen ook aan de orde in de bundel getiteld Commune de Paris 1871-2021, Toujours Debout ! (Paris, 2020, 280 blz., prijs 18 euro). Dit boek bundelt de verhandelingen voor een colloquium ‘Il y a 150 ans la Commune de Paris’. Dat colloquium zou oorspronkelijk in januari 2021 worden gehouden maar is vanwege corona verplaatst naar 12-13 juni 2021. Natuurlijk wordt er teruggekeken naar de verschillende strijdperken die de Commune opleverde. De wereld is wel veranderd, maar in sociaaleconomisch en culturele zin gaat het nog steeds om dezelfde ideologisch strijd. Daarom in deze bundel ook aandacht voor de actualiteit van de strijdperken.

Uiteraard laat het kwartaalschrift La Commune van de vereniging van ‘Vrienden van de Parijse Commune’ zich niet onbetuigd. Nummer 86 van dat blad publiceerde  een reeks besprekingen van recent verschenen teksten over de Commune van Parijs 1871. Daaronder vindt men weer ruime aandacht voor de vrouwen van de Commune. Zo komen we tegen de reeds genoemde André Léo. Une femme entre deux luttes, socialisme et féminisme, door Francoise Tarrade (uitg. Ressouvenances, 2020). De recensent van het boek, Francis Pian, opent zijn bespreking met de uitroep: ‘Wat een energie!’. Ook vindt men een terugblik op de jeugdige Louise Michel (Louise Michel. Jeunesse, door Philippe Mangion (uitg. Books on Demand, 2020), over haar passie en culturele interesse.

Verder wordt er gewezen op het boek Le socialisme municipal. En France et en Europe de la Commune à la Grande guerre (Het gemeentesocialisme. In Frankrijk en in Europa van de Commune tot de Eerste wereldoorlog), door Patrizia Dogliani (uitg. L’Arbre bleu, 2018). De recensent is razend enthousiast over dit boek: ‘Fascinerend ! Wat doe je na de ‘Semaine sanglante’?’ (‘Bloedige week’; de week aan het einde van het bestaan van de Commune, waarin de rechtse reactie duizenden communards doodschoot). Tot slot wijs ik nog op het boek dat juist daarover gaat, La Semaine sanglante. Mai 1871. Légendes et comptes, door Michèle Audin (uitg. Libertalia, 2021).

Thom Holterman

Advertentie