Burgerlijke Ongehoorzaamheid !

‘En tegen die ene dictator hoef je zelfs niet te vechten. Het enige wat je moet doen is weigeren hem te gehoorzamen. Je hoeft hem niks af  te nemen, gewoon niks geven is al voldoende’, aldus de jonge Franse filosoof Étienne de La Boétie (1530-1563) in zijn De vrijwillige slavernij (1577; in een Nederlandse vertaling, uitgave van Democratie.Nu, 2007, p.34-35; Online).

Raoul Vaneigem staat met zijn ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’ in de voetsporen van De La Boétie. Steeds weer weet Vaneigem een aanleiding te vinden om duidelijk te maken hoe hij over een bepaalde stand van zaken denkt. Dat stuurt hij de wereld in voor wie het wil ontvangen. Wellicht vormt het een breekijzer voor het denken. Want niet zo zeer is van belang wat hij ervan vindt, maar dat de lezer gaat denken. Denkende mensen zijn voor machthebbers namelijk gevaarlijk. Onderstaande tekst van hem werd opgevangen door Vingtas, een van de bloggers op de Franse site Mediapart. Die publiceerde het betoog in twee afleveringen op zijn blog. Spontaan vertaalde onze Belgische kompaan Geert Carpels die uit het Frans. Hieronder is de tekst van Raoul Vaneigem opgenomen. [ThH]

Raoul Vaneigem:  Het geweld van het leven heeft niets gemeen met het geweld waarmee de dood zich omhult. Het leven bekommert zich niet om een antwoord te vinden op de barbarij die haar onderdrukt. Op menselijke wijze leven is zowel een tijdloze- als, historisch gezien, een radicaal nieuwe ervaring. Er zich aan hechten en het voortzetten volstaat om elke neiging om haar vrijheid te beperken als niet ontvankelijk te verklaren. Aldus is het ons veroorloofd ons niets aan te trekken van om het even welk vrijheidsberovend decreet.

Burgerlijke ongehoorzaamheid is een van de poëtische uitdrukkingen van de bedoelde niet-ontvankelijkheid. Ze verdraagt geen enkele vorm van roofzucht, geen enkele vorm van macht. Ze is het niet-handelen dat zich stralend bevestigt, ze is de vitale impuls die voortschrijdt en die, schakel per schakel, bijna onopzettelijk, al haar kettingen breekt. Waar de burgeroorlog een spel is van de dood waarin iedereen het tegen iedereen opneemt, is de burgerlijke ongehoorzaamheid het spel van het solidaire leven waarin de naar overeenstemming zoekende hartstochten, geleefd worden.

Stel op elk ogenblik de vraag: wie haalt hier voordeel uit ?

Regeringen en financiële wereldmachten grijpen regelmatig naar de strategie van de verwarring. De kunst van de communicatie dient hen om de opstanden van de beledigde vrijheid in diskrediet te brengen. De beweging van de Gele hesjes werd op die manier gelijkgesteld met een populisme vol wriemelende fascisten, antisemieten, homohaters, vrouwenhaters en gevaarlijke gekken. Die belachelijke lasterpraatjes hadden het niet nodig om te worden ontkend. Ze werden op verbijsterend nonchalante manier weggeveegd door de rustige vastberadenheid van de betogers om aan de menselijke verzuchtingen de absolute voorrang te verlenen.

Opmerkelijk was dat de linkse oppositie, zelfs de uiterst linkse en libertaire, tegenover de Gele hesjes uiting had gegeven van een misprijzende terughoudendheid die dicht aanleunde bij de oligarchische arrogantie. Toen de politieke en syndicale bureaucraten zich bewust werden van hun flater en zich wilden voegen bij de beweging van de rotondes, werden ze opzij geschoven door het krachtige en heilzame besluit om zelfverklaarde bazen en leiders af te wijzen. De pandemie kwam net op tijd om de wankelende Macht een beetje van haar repressieve gezag terug te geven.

Het coronavirus en haar voortdurende mutaties zijn met zekerheid een ontegensprekelijk gevaar.  Maar waar maatregelen met oog voor de gezondheid de impact hadden kunnen verzachten, werden we getuige van een rampzalig beheer van de chaos. Het wanbeheer van de ziekenhuizen, de leugenwatervallen, de optochten en de tegen-optochten, het plichtsverzuim van de wetenschappelijke wereld hebben het gevaar doen toenemen. Nog erger was en blijft de paniek, georkestreerd door de media, dweilen van het privaat belang. Het was een mooi zaakje voor de grote farmaceutische laboratoria waarvan de aandeelhouders zich verrijken, telkens de burgers-proefkonijnen betalend voor de vernieuwing van de vaccins.

Drie jaar van in elk seizoen zonovergoten hesjes hebben de weerstand verstevigd tegen een barbarij die hen niet heeft gespaard. Dit is voldoende om de marionetten van de staat, de laatste politicasters, de handelaars in pesticiden allerhande, te verontrusten en  te ergeren.

Vermits de brutaliteit niet volstaat, neemt de oude gewoonte van de zondebok het over. Extreemrechts, expert op dit gebied, koos ervoor met haar enige en wiebelende tand op de migranten te sabbelen. Met de Gele hesjes en hun volgelingen staan de beheerders van de nationale en wereldwijde corruptie voor een project van een andere omvang en substantie. In 2018 maakte de Franse regering zich belachelijk door het volk op de rotondes als onverantwoordelijke en onbehouwen pummels te beschouwen. Dat de golf van het coronavirus haar de mogelijkheid gaf om het offensief opnieuw grondig ter hand te nemen, hoeft niet te verbazen.

Wat overblijft van degenen die de arbeidersbeweging om zeep hebben geholpen en waarvan het electoralisme [zonder politieke scrupules een zo groot mogelijk aantal kiezers voor zich zien te winnen; thh.] een goedkoop fascisme uit de doos van Pandora zag kruipen, kan zich nu wreken op het volk dat zij niet herkennen omdat het volk weigert hen te erkennen. Ze keuren de lompe kunstgreep goed van het aanwakkeren van de schuldgevoelens waarmee de verantwoordelijken van de verwoesting van de gezondheidszorg de verspreiding van de epidemie in de schoenen schuiven van de opstandelingen, die vooral schuldig zijn omdat ze hebben begrepen dat de verplichting om zich te laten vaccineren, duidt op een sociale controle op Chinese wijze.

In plaats van de aanstichters van de algemene morbiditeit aan te klagen, heeft een groep van intellectuelen, van retrobolsjewieken, van zogenaamde libertairen de orwelliaanse newspeak geadopteerd die de traditionele manier van communiceren is geworden van de overheidsinstanties. Ze ontzeggen het volk haar recht om wel of niet te kiezen voor de vaccins die worden getest. Ze getuigen hun verbijsterende steun aan de Staat door de Gele hesjes die strijd leveren voor het recht op leven en op de vrijheid die uit dat recht vloeit, te bestempelen als individualisten. Maar na drie jaar hoeven deze opstandelingen van het dagelijkse leven niet meer aan te tonen dat ze autonome individuen zijn, die voor zichzelf denken, en niet individualisten die met hun kuddegeest tot het volgende soort uitspraken komen : « als iedereen zich laat vaccineren, dan hebben we geen vaccinatiecertificaat nodig ».

De terugkeer naar de basis sluit valse debatten uit.

Alleen de gezondheid van de abstracte Mens laat zich behandelen met statistieken en decreten. Zich laten vaccineren of niet tegen het virus is een beslissing die vrij moet worden genomen. Ik verplicht niemand ertoe – of die nu oud of kwetsbaar is – en ik zal ervoor strijden opdat niemand me ertoe verplicht. Het autonome individu haalt zijn kracht uit zichzelf en uit de solidariteit met zijn gelijken. De individualist is een aanhanger van de egoïstische berekening, een vulgair roofdier, een zuiver product van het kapitalisme.

Het strijdperk van de schijngevechten achter zich latend, hebben de volkeren tot hun schade en schande geleerd dat alleen de wapenhandelaars oorlogen winnen. Onze strijd is geen concurrentiestrijd, hij komt erop neer dat we proberen te leven volgens onze begeerten door voor iedereen een zelfde recht op geluk op te eisen. De levensvreugde is een natuurlijke neiging. Haar heerschappij zal de natuur bevrijden van de roofzuchtige mens. Slechts de absolute vrijheid zal ons verlossen van het absolutisme dat ons naar het leven staat.

« Het perspectief van het leven is het scheppen van zichzelf en van de wereld »

Raoul Vaneigem

[De oorspronkelijke Franse tekst is in twee delen opgenomen door Vingtras op zijn blog (13 en 15 augustus 2021), op de site van het Franse Mediapart, Online en Online. Vertaling van Geert Carpels; redactie thh.]

Advertentie