Koloniseren en Kerstenen – Frida Kahlo – In de Sporen van Reclus – De ‘Andere School’
In het decembernummer 2021 van Le Monde libertaire (LMl) niets over Kerstmis. Het verwondert niet. Daar begon namelijk het christelijk koloniseren van de geesten van de mensen mee, twee duizend jaar geleden. Te weten met de geboorte van de legende-figuur Jezus. Die geboorte werd rond een tijdstip gezet dat anderen al lang daarvoor in gebruik hadden voor de viering van iets anders: de zonnewende op 21 december, het moment dat de dagen langer worden en de nachten korter. Het christendom parasiteerde dus. Een eeuw of vier later gingen leidende christenen vervolgens een verbond aan met de (Romeinse) ‘staat’. In dat geval kan je spreken over de Zondeval van het christendom. Laat dit nu de titel zijn van het proefschrift van de antimilitaristische predikant G.J. Heering (1879-1955) uit 1928 (ook in het Frans vertaald).
Heering behandelt de corrumperende werking van het christendom dat tot enige godsdienst in het Romeinse rijk werd, in de 4de eeuw, een staatsgodsdienst dus. En wij weten waar het in Nederland geëindigd is: de ChristenUnie sloot een verbond met een van de grootste hedendaagse Nederlandse politieke leugenaars – parlementair bij stemming vastgesteld ongeveer een jaar geleden – om Rutte IV het leven te schenken. Dit komt nooit meer goed. De haan kraaide alweer. De hele afbraak van de Nederlandse politiek wordt verbeeld op de voorkant van het decembernummer (onbedoeld door Le Monde libertaire). Daar is te lezen: ‘De lift voor sociale stijging is defect, gelieve de trap te gebruiken’.
Wat kom je onder meer tegen in dit nummer?
– In de sporen van de anarchisten Élie (etnoloog) en Élisée Reclus (geograaf) in Brussel, rond 1900. Christophe, die al eerder over beiden in Brussel schreef, maakt er nu een grote Reclus-stadswandeling van aangevuld met veel feitelijke, niet al te bekende, informatie.
– Lof over en urgentie voor ‘kosteloosheid’ (bijvoorbeeld openbaar vervoer) en hoe dat dan te regelen. In feite betreft het een bespreking door Nestor Potkine van een boek van de Franse politicoloog en politieke activist Paul Ariès, getiteld Gratuité vs capitalisme, Des propositions concrètes pour une nouvelle économie du bonheur (Kosteloosheid versus kapitalisme, Concrete voorstellen voor een nieuwe economie van geluk; meer over dit boek, zie Online).
– Dat van die kosteloosheid zal niet zo snel gerealiseerd zijn. Dus valt er sowieso nog een analyse te maken onder de titel ‘Van triomferend kapitalisme tot doorgedraaid parasitisme’. Jean-Pierre Tertrais bespreekt in het nummer een ecologische transitie waarvan zich het kapitalisme meester maakt. Wel berg je dan maar.
– Om daar verzet tegen te kweken zal men toch moeten inzetten op het bewustmaken van wat er om ons heen gebeurt. Daarom is pedagogie niet iets dat je aan de staat moet overlaten, want die weet dat ook en die promoot een economische, marktgerichte mindset. Dus hoort daar tegenover te staan een ‘andere school’, is de gedachte. Velen in anarchistische kring – maar ook daarbuiten; zie Online – zijn er mee bezig geweest. De Indiase dichter, filosoof, mysticus, Rabindranath Tagore (1861-1941) was zo iemand. Hij ontwikkelde een ‘bevrijdende educatie’. Hugues, een Franse libertaire onderwijsspecialist, bespreekt de optie van Tagore.
– En ja, één keer kom ik het christendom tegen in dit nummer en wel onder de titel: “Zemmour: ‘De kolonisering bracht het licht’”. Éric Zemmour is de ultrarechts presidentskandidaat, die in de actuele race om het Franse presidentschap is. En de geschiedenis leert dat christendom, (ultra)rechts en kapitalisme (imperialisme) goede maatjes kunnen zijn.
Iedereen weet ook dat de door Europese landen bedreven kolonisatie, waaronder die door Frankrijk en Nederland, steevast werd uitgevoerd door (a) soldaten in dienst van het imperialisme en (b) missionarissen in dienst van de Kerk. Soldaten moordden de plaatselijke, inlandse bevolking uit en wat van die bevolking overbleef kwam in handen van missionarissen die dat deel kerstenden. Éric Zemmour laat iedereen weten dat kolonisering een weldaad was voor de inlandse bevolking. Bij het artikel daarover in LMl is een foto geplaatst waarop een grote witte man met lange baard is te zien met om hen heen een aantal schoolkinderen die uit ‘den bijbel’ voorgelezen krijgen (de foto is een ansichtkaart uit de jaren 1930).
De auteur, Philippe Paraire, maakt duidelijk, dat de verklaring van Zemmour een belediging van de historische waarheid is en verwerkt daarbij zijn eigen ervaring als kind in Frans Algerije van weleer.
– Tenslotte wijs ik nog op ‘Een reis in het spoor van de kunstenares Frida Kahlo’. Dit artikel, geschreven door Mireille Mercier en Daniel Pinos, kent als aanleiding de verschijning, onlangs, van de fictie-documentaire over Frida Kahlo gemaakt door Giovani Troilo, getiteld Frida viva la vida (trailer Online). Kahlo zou naast andere bekende figuren ook André Breton, die van het surrealisme, ontmoeten. Die wilde haar inlijven in deze kunststroming. Maar zelfstandig als Frida was reageerde zij met: ‘Ze dachten dat ik een surrealiste was, maar dat was ik niet. Ik heb nooit dromen geschilderd, ik schilderde steeds mijn werkelijkheid’. Prachtig!
In dit nummer geen dossier maar ik miste het niet. Hierboven dus slechts een greep uit een veelheid, die nog is aan te vullen met bijvoorbeeld aandacht voor het Belgische anarchisme en voor de Franse zanger en componist Georges Brassens, naast onder meer boekbesprekingen.
Thom Holterman
Le Monde libertaire nr. 1834, december 2021, 56 blz., prijs 4 euro.
Libertaire orde 
Trackbacks