Raoul Vaneigem – Terug Naar Het Leven
‘We strijden voor een terug naar het leven. We hebben er lak aan de dood uitdagingen toe te werpen. Het leven is geen project, het heeft geen zin. Wij geven het een betekenis, het is aan ons dat het leven de mogelijkheid heeft aangereikt om tussenbeide te komen in haar proces van proefondervindelijke woekering om, als we dat willen, te vermijden dat het leven zelf teruggrijpt naar de dood om op haar gewone manier het overschot te vernietigen.’
Deze alinea stamt van de achterflap van het nieuwe pamflet van Raoul Vaneigem, getiteld Terug Naar Het Leven (Retour à la vie; in een eerste versie in het Frans en het Italiaans op RITORNO ALLA VITA Raoul Vaneigem, 7 marzo 2022). Ze werd herwerkt en verschijnt in oktober 2022 bij L’Insomniaque.
Geert Carpels vertaalde de tekst in het Nederlands. Die is te lang om hier te publiceren. Hieronder treft u dan ook een eerste deel van het eerste hoofdstuk. De rest is te lezen op de site Globalinfo. Daar is ook de PDF met de hele tekst te downloaden; zie Online. [ThH]
1 Het leven is geen voorwerp
We hebben slechts geleerd te sterven, het is tijd om te leren leven. We bevinden ons op het breekpunt tussen twee beschavingen. De oude wereld stort in en aarzelt om te verdwijnen, de nieuwe laat zich zien en aarzelt om zich op te dringen. De schokgolf die de planeet door elkaar schudt, raakt ook ons bestaan. Ze onthult haar wortels. Geen enkele ideologie is nog in staat die te verstoppen. De rots van de oude waarheden vliegt aan stukken.
Verzaken aan het leven om niet te sterven. Geen enkel verleden kreeg de instemming van het volk voor een dergelijke ontstellende absurditeit. Geen enkel tijdperk heeft zich dusdanig en in der minne laten verdwazen. Maar de Staat en de multinationals hebben mooi een eindeloze stroom drek van angst, van berusting, van verzaking, van opoffering, van verklikking te spuien, er komt een ogenblik waarop alles wankelt, alles kantelt omdat het leven de overhand haalt en zich haar rechten weer toe-eigent. We bevinden ons in het hart van dat ogenblik. Of juister, we zijn het hart ervan. Ongetwijfeld moet aan de droom de macht worden toegekend om de nachtmerries van de realiteit te verdrijven. Maar dit zal niet meer dan een holle fraze blijven zolang we er niet toe komen de sociale jungle te verlaten waar overleven ons lot was. Om ons waar te begeven? Exact waar we zijn. Daar waar in ons de niet te onderdrukken begeerte wakker wordt om op het terrein van ons eigen bestaan een samenleving te bouwen waar de wederzijdse hulp en de autonomie ons leren het leven te ontdekken waarvan we afzijdig werden gehouden.
Onze maatschappijen zijn puinhopen. We ploeteren in dode waarden. De budgetbeperkingen hebben het collectieve goed geruïneerd. De sociale voordelen afgedwongen na harde strijd, stakingen, fabrieksbezettingen, aanspraakmakende eisenbundels, werden ontleed, versnipperd, vernietigd. Pensioenen en uitkeringen worden gestolen van zij die de bijdragen leverden om ervan te kunnen genieten eens bevrijd van het werk. Het openbare vervoer wordt verwezen naar het schroot, het onderwijs dat al lang niet meer is dan een toegangsweg naar de slavenmarkt, brokkelt even snel af als het kapitalistische dynamisme. De graaizucht van het zaakjesdoen heeft de openbare ziekenhuizen vernield die enkele decennia geleden nog best in staat waren geweest om het verschijnen van een epidemie het hoofd te bieden. Wat was uiteindelijk het resultaat van dit schandalige wanbeleid? Een eenvoudige diagnose van ziekte. De vaststelling werd banaal nu ze het onderwerp is van politieke debatten, sociologische analyses, filosofische protesten, berispingen en eisenpakketten gericht aan een stokoude Leviathan die ze onontvankelijk verklaarde door op een feitelijke toestand te wijzen. “Het is nu eenmaal zo en niet anders, zo willen we het.” Niets is bijgevolg geneigd tot verandering. De betogers stampvoeten, de corporatistische eisen doen hun rondje. De openbare ruimte heeft een trieste aanblik en gaat op in het gebetonneerde landschap waarvan men de ogen afwendt.
En verder… Raoul Vaneigem (in vertaling van Geert Carpels; voor het geheel en de PDF, zie de site Globalinfo, Online.)
Libertaire orde 