‘Seksualiteiten’ En Anarchie

Het thema van het herfstnummer van Réfractions (nr. 29, 2012) is gewijd aan diverse vormen van seksualiteit in relatie tot politiek (stem geven aan minderheden), kapitalisme (pornografie) en emancipatie (bevrijding van verlangens). Het gaat er dus niet om, zo leert de inleiding bij dit nummer, een anarchistische theorie over seksualiteit te ontwikkelen en nog minder om aan te geven hoe anarchisten de geslachtsdaad moeten bedrijven.

In dit ruim bemeten kader besteedt Luce Turquier aandacht aan de vrije liefde in het begin van de twintigste eeuw en Daniel Colson aan de seksuele bevrijding: feminisme en anarchie. Met betrekking tot de seksualiteit heeft de psychoanalyse altijd een nadrukkelijke rol gespeeld, zoals dat ook tot uitdrukking komt in de bijdrage van Alain Thévenet, getiteld ‘Psychoanalyse en seksuele bevrijding’. Daarbij komt eveneens de visie van Lacan over seksualiteit aan de orde. Sekse en politiek wordt behandeld door Jacques Lesage de la Haye en het politieke lesbiennisme door Natacha Chetcuti.

Naast deze thematiek treft men een artikel over ‘numeriek activisme’ aan en in de rubriek ‘Anarchive’ een herdruk van een artikel van Gustav Landauer over het stemmen in het kader van het parlementarisme en zijn afwijzing ervan. Het nummer wordt afgesloten, zoals gebruikelijk, met een groot aantal boekbesprekingen.

Emancipatoire potentie

De behandeling van het onderwerp heeft me niet weten te overtuigen van de nuttigheid ervan in relatie met het anarchisme. Natuurlijk vind ik dat jammer want het onderwerp leent zich er zeker voor om groot ongenoegen aan de kaak te stellen en het is zeker een onderwerp met een emancipatoire potentie.

Zo is er de nog steeds bestaande ongelijke beloning tussen mannen en vrouwen op een aantal plekken in een samenleving, die bulkt van de gepretendeerd gelijkheid. En wat zou je zeggen van de exploitatie door fabrikanten van dure tassenmerken, dure parfums, dure kleding van naar anorexia neigende meisjes, die elke week weer paginagroot worden tentoongesteld in de ‘bladen’ (weekendbijlagen, weekbladen). De graaizucht van de leiding van dergelijke fabrikanten druipt van de advertenties af, als je de uitgemergelde lijfjes van de vrouwelijke personen ziet. Onderwerpen te over met een hoog maatschappelijke relevantie om met kracht over uit te pakken.

Een seksuele revolutie

Bij het lezen van dit nummer van Réfractions gingen mijn gedachten daarom steeds uit naar de Nederlandse anarchist, libertaire denker en publicist, oud-redacteur van De AS, Anton Constandse (1899-1985). Hij zou in zijn eentje zo’n nummer kunnen vullen – en in feite heeft hij dat gedaan, avant la lettre. Neem bijvoorbeeld zijn artikel in De AS uit 1978, getiteld ‘Een seksuele revolutie’ (het artikel is opgenomen in de bundel Anton Constandse, Anarchisme: inspiratie tot vrijheid, Amsterdam, 1979).

In vijf à zes pagina’s zegt hij alles over seksualiteit wat vanuit een libertaire invalshoek nuttig is om er over kwijt te willen. Hier en daar zou het kunnen worden aangevuld met enkele actuele thema’s als vrouwenhandel en het gebruik van naar anorexia neigende meisjes voor reclamedoeleinden.

Het artikel zie ik als inleiding bij een bundel of themanummer van een tijdschrift. Wat Constandse een aantal keren in dat artikel kort door de bocht beschrijft, laat zich door een specialist over zo’n deelonderwerp nader behandelen. De veelzijdigheid van Constandse was evenwel zo groot, dat een deel van dat werk met betrekking tot een aantal onderwerpen door hem in zijn eentje verricht zou kunnen worden. Dat maakt de bundel duidelijk, die hij over seksualiteit heeft geschreven. Vergelijk maar zijn Eros – de waan der zinnen (Amsterdam, 1977). Ouwe koek? Maar is seksualiteit dan soms niet van alle tijd?

Thom Holterman

RÉFRACTIONS nr. 29, herfst 2012, 191 blz., prijs 15 euro; voor meer informatie zie de site van dit tijdschrift (klik HIER).

Update

In de strijd tegen anorexia is onlangs in Israel een wet aangenomen, de eerste in zijn  soort, die het vanaf 1 januari 2013 aan te magere mannequins verbiedt, om op podia te lopen of om in advertenties of omslagen van tijdschriften te verschijnen. Topmodellen zijn verplicht een medisch rapport te overleggen dat hun lichaamsmassa aangeeft (BMI, body mass index) en die niet lager mag zijn dan 18,5.

(Bron: Marianne van 12-18 januari 2013).

Advertentie